چرا خانم های باردار باید شکل خواب متفاوتی داشته باشند؟
تغییرات کلی و شرایط جدید بدن در بارداری باعث می شود تا فرد باردار به ویژه پس از سه ماهگی، دیگر نتواند بسیاری از عادات خود در خوردن، خوابیدن و غیره را مانند سابق داشته باشد.
تغییراتی مانند ترشح هورمون زیاد استروژن و پروژسترون، تشکیل رگ های خونی در رحم و ایجاد جفت برای تغذیه و رشد جنین، افزایش عروق خونی، حساس و دردناک شدن سینه، تغییر شکل لگن، شل شدن و ضعیف شدن مفاصل و استخوان ها، گرفتگی پاها، افزایش گودی کمر، ورم اندام های تحتانی، تکرر ادرار، بازگشت اسید معده و سوزش مری، محدب شدن رحم، فشار به دیاگرام، تند شدن ضربان و فشار به قلب و تنگی نفس و در ماه های آخر لگد زدن نوزاد، همگی باعث می شوند تا خانم های باردار نتوانند مانند سابق به هر شکلی که پیش از بارداری عادت داشتند روی تخت یا زمین استراحت کنند.
از آنجا که بیشتر تغییرات محسوس جنین و رحم، افزایش وزن قابل توجه مادران و بزرگ شدن شریان های پیچیده جفت، حساس شدن اندام ها بعد از سه ماهگی اتفاق می افتد، مادران باید بعد از سه ماهگی به ویژه در سه ماهه آخر بارداری، بیشتر به تغییر عادت های خود در خوابیدن توجه داشته باشند.
طرز صحیح خوابیدن زن باردار چگونه است؟
با توجه به تغییرات درونی و بیرونی بدن در بارداری و همانطور که پیش تر در مقاله اقدامات لازم قبل از بارداری توضیح داده ایم یکی از چالش های این دوران، شکل خوابیدن مادر باردار است. از آنجا که خواب کافی و با کیفیت مادر، نقش مهمی در سلامتی مادر و جنین خواهد داشت، فرم خوابیدن، باید آگاهانه و با دقت انتخاب شود و طوری باشد که هم مادر در آن وضعیت راحت باشد، هم سلامت جنین تضمین شود.
شاید مادر در زمان بیداری، در طول روز، مدام به تغذیه و وضعیت خود و جنین رسیدگی کند؛ اما قطعا سلامت، تغذیه و رشد جنین فقط مختص زمان بیداری مادر نیست. درست همان اندازه که مادر در طول روز و زمان های بیداری، مراقب وضعیت خود و جنین است و از انجام حرکات و فعالیت های پرخطر خودداری می کند، باید هنگام خواب و استراحت نیز مراقب سلامت خود و جنین باشد. در دوران بارداری نحوه خوابیدن خانم ها تاثیر مستقیم بر گردش خون بدن آن ها و تغذیه جنین دارد. این موضوع تا جایی اهمیت دارد که حتی یک بار خوابیدن نادرست، می تواند برای سلامتی جنین خطرناک باشد.
خوابیدن های اشتباه و پر خطر در بارداری
۱.خوابیدن به پشت
خوابیدن در این شکل می تواند بزرگ سیاهرگ زیرین را تحت فشار قرار داده، مجرای خون جفت را تنگ کرده و در نهایت به کاهش انتقال جریان خون و اکسیژن از جفت به جنین شده و حتی در شرایطی باعث بروز مرگ جنین شود.
همچنین تمام فشار وزن جنین و رحم به ویژه در سه ماهه آخر بارداری، روی پشت مادر وارد شده و این فشار باعث کاهش فشارخون، ایجاد سرگیجه، درد مضاعف کمر، کارکرد ضعیف معده، همچنین هضم بد غذا و دفع غیر متعادل و گاهی می تواند در شرایطی منجر به هموروئید شود.
البته لازم به ذکر است چنانچه فقط افراد باردار برای حدود چند دقیقه، به منظور رفع خستگی به پشت بخوابند جای نگرانی نبوده و خطری متوجه جنین آن ها نمی باشد. همچنین پیش از سه ماهگی با توجه به ابعاد جنین، دیواره های رحم می تواند فشار وزن وارده را تحمل و از جنین محافظت نماید. در هر صورت توصیه پزشکان این است که خانم های باردار به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی، به ویژه بعد از هفته هجدهم بارداری، بیشتر از ده دقیقه در وضعیت درازکش به پشت نخوابند.
۲.خوابیدن روی شکم
هنگام بارداری فشار بیش از اندازه از سمت رحم به شش ها و دستگاه تنفس وارد می شود، در صورت خوابیدن روی شکم، این فشار افزایش یافته و قطعا موجب کاهش تتفس صحیح مادر و در نتیجه کمبود اکسیژن خواهد شد.
همچنین با خوابیدن روی شکم وزن مادر به جنین فشار آورده و ممکن است مجرای ورود خون و اکسیژن جنین تنگ شود.
بهترین شکل خوابیدن در بارداری
خوابیدن به پهلو
خوابیدن به پهلوی راست و چپ هر دو خطری برای جنین ندارند اما از آنجا که در خوابیدن به راست تا اندازه ای فشار به بزرگ سیاهرگ زیرین گزارش شده است، خوابیدن به پهلوی چپ، بیشتر توصیه می شود. این وضعیت خوابیدن را SOS یا همان sleep on side می نامند. بهترین شکل برای خانم باردار به ویژه در ماه های آخر این است که به سمت چپ خوابیده، زانوها را تا اندازه ای خم کرده و یک بالشت را بین زانوها گذاشته و از آن به عنوان نگهدارنده و تکیه گاه استفاده نماید.
از آنجا که در این حالت فشار زیادی روی رحم و جفت نیست، می توان مطمئن بود خون و اکسیژن کافی به جنین می رسد. همچنین کلیه و کبد مادر در وضعیت بهتری قرار داشته و گردش خون عمومی بدن مادر بهبود پیدا خواهد کرد.
چنانچه خوابیدن چند ساعت پشت سر هم روی یک سمت برای بدن مادر، خسته کننده است می تواند پشت خود را به شکل نیمه نشسته به یک بالشت بسیار نرم تکیه دهد و سپس استراحت نماید.
گاهی بی خوابی های مادرانه پیش از به دنیا آمدن نوزاد، آغاز شده و بسیاری مادرها دچار اختلالات شدید خواب می شوند و اغلب خانم های باردار از بیدار شدن های مکرر شبانه و نیاز به دست شویی شکایت دارند.
از عوامل بی خوابی در دوران بارداری می توان به موراد زیر اشاره کرد :
- کمر درد
- لگد بچه
- تکرر ادرار
- افزایش قابل توجه وزن
- گرفتگی عضلات پا
تغذیه سالم، دوری از استرس و فشار روانی، ورزش های آسان و کم خطر در دوران بارداری و محدود کردن مصرف ادویه و کافئین می تواند خواب آرام و راحت مادر را تضمین کند.
نظرات کاربران